OVER HET OERMUSEUM

Het Schultehuus van Diever

Een bezoek aan het OERmuseum in Diever is al een beleving door de karakteristieke locatie. Het archeologisch museum is gevestigd in het schultehuis. Het schultehuis van Diever is thans nog de enige min of meer originele schultebehuizing van Drenthe. Berend Ketel liet dit huis in 1604 (ver)bouwen. Volgens bouwhistorici dateert het gebouw al van begin 1500.

Restauratie van het schultehuus

Het schultehuus is gedurende de periode 1935 tot 1937 gerestaureerd. Het grootste gedeelte van de muurtegels komt uit het in 1903 gesloopte schultehuus in Ruinerwold. Die zijn in 1937 geschonken door J. Derks Brouwer, kleinzoon van de laatste schulte van Ruinerwold. De dragende moerbalken in de voorvertrekken zijn in de sleutelstukken gestileerde paardenhoofden, een oud-Germaans symbool, uitgesneden. Dat is de belangrijkste indicatie dat het oorspronkelijke gebouw van begin 1500 is.

De eerste schulte van Diever

Berend Ketel was in dit schultehuus de eerste ‘schulte’, burgemeester, rechter, notaris en deurwaarder tegelijk, hij was een zogenaamde “eigenerfde” boer. Tijdens de tachtigjarige oorlog (1568-1648) werd in februari 1582 de omgeving van Diever door Geuzen in de as gelegd. Graaf Willem Lodewijk van Nassau, stadhouder van Friesland, maakte in 1594 een einde aan de Spaanse overheersing. Hij stelde nieuwe betrouwbare overheidsdienaren aan voor het lokale bestuur in zijn machtsgebied. In Drenthe benoemde hij in 1596 Berend Ketel als schulte van Diever en ‘bannerschulte’ van het ‘Dieverderdingspil’. Tot 1737 oefenden vijf opeenvolgende generaties Ketel in dit huis het schulteambt uit.

Dieverderdingspil

Een dingspil was tot het einde van de 15e eeuw een bestuursdistrict. Drenthe kende er zes, waarvan het Dieverderdingspil er dus één was. Vanuit elk dingspil werden vier eigenerfde boeren aangewezen als ‘ette’ (rechter) in het landschapsbestuur van Drenthe. De dingspillen mochten zelfstandig vergaderen, vaak vond dat plaats in de open lucht. Berend Ketel liet zijn gebeeldhouwde wapen boven de voordeur van het schultehuus aanbrengen. Dit wapen is, net als dat van zijn echtgenote Hermanna Arents, op gebrandschilderd glas nu nog te zien in het zijraam van de schultekamer. Het is een geprofileerde blauwe dwarsbalk op een veld van zilver met als helmteken een uitkomende groene draak met een dubbel gespleten rode tong. Het zilver en de dwarsbalk zijn ook terug te vinden in het wapen van Diever.

Het museum is dagelijks (behalve op maandag) open van 13.30-17.00 uur, vanaf het Paasweekend t/m de Herfstvakantie, plus de Kerst- en Voorjaarsvakantie. In de Kerstvakantie is het museum echter gesloten op 25, 26 en 31 december en op 1 januari.